Portal:Tolyš
|
|
 Bə Tolyšon portal xəš oməjon .jpg){kind=small} |
|
Redaktə
 Tolyšon - ironzyvonə xəlǧe, žimon kardejdən Tolyšistonədə. Ce Ozərboycon nyso-xəšəxuni ijən Ironi Gilon Ardəbil ostənonədə žimon kardejdən. Ce Kaspi dyjo nyso-kobəson marzi dyrozi zəminon ijən Tolyšə bandon ce xəlǧi tarixi məskəne. Tolyšon Azərbajčonədə Lankon, Ostoro, Lik, Masal, Vargədiz, Piləsəvər, Həmošəru, Səljon, Natəcolə, Saatly, Sabirabad; Ironədə Ostoro (İron), Ləvəndəvil, Hiran, Həviq, Çubər, Lisar, Həštpər (Taleš), əsalem, Pərehsər, Rezvanšəhr, Masal (İron), Šandermən, Punel, Makləvan, ənbəran, Nəmin, Piləsəvər (İron), Gərmi, Parsabad, Xəlxal (Heroabad), Həšjin, Kəlur šəhəronədə kompakt žimon kardən. Tolyšon zyvon Hind-Avropə zyvoni grup aid byə Tolyšə zyvone. Tolyšon zyvon Hind-Avropə zyvoni Kaspi zyvon grupə aide. Kaspi grupədə čo zyvononən hestin. Tolyšon vejni bə İslomi dini Šiə, kami isə bə Sunni məzhəbi etiǧad kardejdən. Əčdodon Kadusion hisob kardə byə ym xəlǧi həxədə, tarixədə antik myəllifon əsəronədə rost omejdə...bə dumo dəvard |
|
 Tolyšə bandon — həməjsə byləndə band Səvəlone. Tolyši bandon vejni višəjnə bandin. By višonədə har čurə ləlgyl bedə. Sori ve vaxti by višonədə bip, ser, sijogylə, šingylə, hulə, sef, əno, inči ijan čo ləlgylon pəjdo karde bedən. Tolyši bandonədə pələng, bəbyr, kubyz, hyrs, vag, šəǧol, ryvos ijan čo kužə hyjvonyn hestin. Tolyši Kəmərku, Velbuton, Šonəkon, Ulum nomədə nominə bandon hestyše. Navko ym bandon ce dešmenon hurəčuku bə tolyšon ve dastgəb byən. Tolyši bandon əsosən seminə dovrədə ce bynnyštə proseson səkyštədə bə əməl omən. Tolyši bandon Gafgazi Gədə bandon byə bə Elbrus (İron) bandon ovašte halǧə təškil kardejdə ijan cəj barzi 2477 metrə rəsə se gylə əsosə bandə silsilə ijan cəvon kali kəšonədə iborəte. Tolyši bandon Burovar, Peštəsər ijan silsilə Tolyšə Bandono iborəte...(bə məǧolə dəvard...)
|
 Tožə məǧolə nyvyštejro iminə nubədə bəpe məǧolə nomi byvyžnəjon. Pešo, həminə nomi "kodi dumo əlovə bykardən", "Tožə məǧolə okə" dygmə egətən. Əgəm həminə myžorədə čo gylə məǧolə heste, šyməni bə həminə məǧolə bəvyǧande. Deštə zynəjon ə məǧolən gənčin karde bəzynejon. Dastpocə bykən ki, məǧolə elmi-bədii uslubədə hozy bykən. Məǧolə cənədə əhotənin bybu, ənədə Tolyšə Vikipedija zəngin bəbe. Ovandəti orzu kardəmon! |
|
 Tolyšə zyvon — tolyšon zyvon de azəri zyvoni i nəslədəj, dəj nezə ǧohome. Tolyšon žiedəbin tosə səlčugon ome, esətnə Ironi xəremədə, Azərbojčoni nysoədə - jəni Tolyšistonədə. Pešo Azərbojčonədə žimonbykə tolyšon vejni assimiljasijə bin, gəp žəjdən ysət azərbojčoni zyvonədə - tyrkə zyvonədə. Tolyšistonədə tolyšon ašmard kam nišon doə bejdə rəsmijə sijohisəjonədə: 200 000 gejri-rəsmi 300.000 nəfər. Əmmo əsyl rostiədə 2 000 000 nəfərisə vejin. Azərbojčoni territorijədə, ǧərəzi tolyšon, 23 etnikə xəlgon žimon kardedən: ironəzyvonə xəlgonədə- kurdon, taton... iberəgafgazə xəlgonədə: udi, avar, ləzgi... i. č. Tolyšə zyvoni nezə ǧohomonədə gyləjni Nəxcivon vilojəti Ordubadi rajonədə žimon bykə kiliton bən. By zyvonədə gəb žə əholi təmom assimiljasijə byə, ymružnə azərbojčoni zyvonədə (bə tyrki) gəp žəjdən. Bynədə bə tolyši zyvoni ən nezbə zyvonon zaza ijən kurdonin. Tolyšistonədə, İroni xəremədə məskunbə tolyšon hestyšone cand gylə dialekton, šivon… (bə dumo dəvard...)  Tolyšə Xanəti — tolyšon kišvər kom ce 1736-nə soriku soxtə byə. Ijən ce 1747 maja mangi 9-də Nadir Šahi marde bəpeštə bənə ənəšykyrə xanəti byə. Tolyšə xanəti binoəkəs Sejid Əbbos xan byə. 1749-nə sorədə tolyši xonəti taxt Sejid Əbbosi zoə Čəmoləddin Əli xan oməj. Čəmoləddin Əli xan tolyši torixədə bənə "Sijoli" xan nomədə šə. Sijoli xani hykmruəti vaxtədə kali hodison byən. Tolyši pojtaxt Ostoroku bə Lankon kuc byə, tolyši məddi, mədəni, iğtisodi xəjli inkišof kardašbe. Pojtaxt Lankonədə tolyši ən jolə viyžoron ož byə. Majak ijən Lankoni ğələ cəj vaxtədə onoə byən. Tolyši myǧəddəsə očəğon, piron, tožədən pecynjə byən.Tožə məciton dutə byən...(bə məǧolə dəvard...)
Numunə:Portal Tolyš əloǧədor portalon
|