Sara Bernar
Sara Bernar (fyrəngi: Sarah Bernhardt; 22 oktjəbr 1844 sor — 26 mart 1923 sor, Paris) — fyrəngi aktrissəje, bə kom XX əsri syftədə «taryxədə ən nominə aktrissə» votejdəbin[1]. 1870 soronədə ce Avropə səhnonədə ovandin be, ijən pešo Amerikədə gastrol kardəbe. Əcəj ampluədə vejni čiddijə dramatikə rolon bin. Əcəj nomyšon noə bə Venerədə gyləj krateri.
Biografijə ijən nəčiməsənət
sərost bykəSara Bernar Parisədə bə dynjo omə[2]. Sara moə Judif (pešo Julijə) Bernar ce jahudijə xyjzoniku be ijən ce Morits Barux Bernxardti ijən Sara Girši kinəbe. Əcəj pyə noməlum be. Hakanə votejdən ki Pol Morel be, gyləj sərvoz. De čo versijə Eduard Bernar be, gyləj vəkil.
Sara nə hande, nə nyvyšte, nə ašmarde zynejdənybe. Pešo əj bə Madam Fressad məktəbi dojdən, končo əv dy sor handejdə. Məktəbətə Sara iminə kərə spektaklonədə ištirok kardejdə. Gyləj spektaklədə əv iberdəmədə vində əcəj moə omedə bo dijə karde. Sara bəvədə girinč bedə, həmmə syxanon viro bekardə ijən pešo ce «səhnə tarse» hežo əj gətedə tosə əcəj oxonə rúžon[3].
1853 sori pozədə Sara dojdən bə vej cokə xysusijə Grandšamp məktəb.
13 sinnədə Sara bə Dramətikə nəčiməsənəti jolə millijə konservətorijə[4] bə dramətikə sinif dəše, ijən 1862 sorədə oryxniše əj.
1 sentjəbri 1862 sorədə Sara Bernar «Komedi Fransez» teətrədə iminə kərə ištirok kardyše ce Žan Rasin pjesi «Ifigenijə» spektaklədə, əsosə rolyš barde. Vejni kritikon Sarədə bo vəomə rúžon nominə astovə nyvindyšone. Pešo gyləj ryxnə gornə əv beše ce teətriku ijən əjo 10 sor bəpeštə ogarde[5].
Ce teətri bešeku əcəjku cətinə vaxton bedə, by co sori barədə xəbə ni.
22 dekabri 1864 sorədə ce Sarəku gyləj zoə Moris bə dynjo omedə, ce ki pyə Anri bedə ce Lin šahzodə. Bepul mande gornə de gədə zoə dastədə Sara məčbur bedə bo ko nəve ijən šedə bə Odeon teətr, bə vaxtonədə Parisədə dyminə teətr be. Peš kali ovand bybə rolon kritikon əj bə nəzər səjdən Kral Lirədə, končo əv Kordelijə roli bardə. Pešo ce Dumə-pyə«Kin ja Dahi ijən beədəbəti» pjesədə ištirok kardyše, bə Dumə xoš oməj əcəj hənək karde[4].
1872 sorədə ve triumfin be əcəj Šahi ženi rol ce Viktor Hugo «Rui Blaze».
«Komedi Fransez», «Žimnaz», «Port-Sen-Marten», «Odeon» teətronədə ko kardəbe. 1893 sorədə əv Renessans teətr hyriše, 1898 sorədə «Nasjon» teətri, kom pešo ce Sara Bernar nomi teətr səše.
1881, 1892 ijən 1908 sorədə Sara Bernar gastrol kardəbe Ursijətədə.
Əcəj ən cokə rolon bin - donjə Sol («Ernani», Hugo), Margaritə Gotje («De kamelijon xanym», Dumə-zoə), Teodorə (Sardu pijes), Hamlet (Šekspiri tragedijə), Lorenzacco (Mjusse pjes). 1880 soronku Bernar Avropə ijən Amerikə kišvəronədə gastrol kardəbe.
Iminə Dynjo čangədə frontədə bə səhnə bešedəbe. 1914 sorədə Fəxti legioni ordenyš səbe[4].
1922 sorədə səhnəku beše[2].
26 martədə 1923 sorədə bə rəhmət še Parisədə. 78 sinnyš hestbe, əcəj kəmon imtinošon karde. Per-Lašez tybəsoədə bə mu kardə byə.
Filmon
sərost bykə| Sor | Nom | Originalə nom | Rol |
|---|---|---|---|
| 1900 | Hamleti duel | Le duel d'Hamlet | Hamlet |
| 1912 | Xanym de kamelijon | La Dame aux camélias | Margariitə Gotje |
| 1912 | Elizavetə kralicə | Les Amours de la reine Élisabeth | Elizavetə I kralicə |
| 1913 | Adriana Lekuvrjor | Adrienne Lecouvreur | Adriana Lekuvrjor |
| 1915 | Žanna Dore | Jeanne Doré | Žanna Dore |
| 1917 | Firəngijə moon | Mères françaises | |
| 1923 | La voyante | La voyante |
Teətrədə vyžnijə byə rolon
sərost bykə- 1862: Rasin, Ifigenijə
- 1862: Ežen Skrib, Valerijə, ja Kuə žen
- 1862: Moljer, Alimə ženon
- 1864: Ežen Labiš ijən Rajmon Deland, Un mari qui lance sa femme Ženi šodoə šuə
- 1866: T & G Konjər, La Biche aux Bois
- 1866: Rasin, Fedrə (Arisi rolədə)
- 1866: Marivo, Pijemoni ijən ǧəzijə hənək (Silvijə rolədə)
- 1867: Moljer, Alimə ženon (Armandə rolədə)
- 1867: Žorž Sand, Markiz de Vilmer
- 1867: Žorž Sand, Fransua-pəjdo kardə byə əǧyl (Mariettə rolədə)
- 1868: Duma (pyə), Kin ijən Dahi ijən btədəbəti (Anna Dambi rolədə)
- 1869: Koppe, Rodəvard (Dzanetto rolədə), iminə ovandinə rol
- 1870: Žorž Sand, L’Autre
- 1871: Andre Terje, Žanna-Maria
- 1871: Koppe, Fais ce que dois
- 1871: Fussje ijən Edmon, Baronessa
- 1872: Buje, Mademoiselle Aïssé
- 1872: Viktor Hugo, Rui Blaz (Maria Nejburgi rolədə, ce Ispanijə kralicə)
- 1872: Duma pyə, Mademoiselle de Belle-Isle (Gabrielle rolədə)
- 1872: Rasin, Britanik (Junie rolədə)
- 1872: Bomarše, Figaro vəjə
- 1872: Sando, Mademoiselle de la Seiglière
- 1873: Feje, Dalila (Falkonjeri rolədə)
- 1873: Ferrie, Vəkili tono
- 1873: Rasin, Andromaxa
- 1873: Rasin, Fedra (Aricie rolədə)
- 1873: Feje, Sfinks
- 1874: Volter, Zairə
- 1874: Rasin, Fedra (Fedra rolədə)
- 1875: Bornje, La Fille de Roland
- Duma zoə, L'Étrangère (Mrs. Clarkson rolədə)
- Parodi, Rome Vaincue
- 1877: Viktor Hugo, Ernani (Sol rolədə)
- 1879: Rasin, Fedra (Fedra rolədə)
- 1880: Ožje, Avantjuristə žen
- 1880: Leguve & Ežen Skrib, Adriana Lekuvrjor
- 1880: Meljək & Galevi, Frufru
- 1880: Duma zoə, Xanym de kamelijon (Margaritə rolədə)
- 1882: Sardu, Fedora
- Sardu, Fedora (Fedora rolədə)
- 1882: Sardu, Fedora
- 1887: Sardu, Ǧursə
- Dumə zoə, Žorž šahzodə kinə
- 1890: Sardu, Kleopatra
- 1893: Lemetr, Kralon
- 1894: Sardu, Žismonda
- 1895: Moljer, Amfitrion
- 1895: Magda (almanijə zyvoniku Zudermano peəgordyn Heimat)
- 1896: Xanym de kamelijon
- 1896: Musse, Lorendzacio
- 1897: Sardu, Spiritizm
- 1897: Rostan, Samaritjanə kinə
- 1897: Mirbo, Les Mauvais bergers
- 1898: Katjul Mendes, Medejə
- 1898: Xanym de kamelijon (Margaritə rolədə)
- Ogust Barbje, Žanna d’Ark
- Moran & Silvestr, Izéïl (Izeili rolədə)
- Šekspir, Kral Lir (Kordelijə rolədə)
- 1899: Šekspir, Hamlet (Hamleti rolədə)
- Šekspir, Antonij ijən Kleopatrə (Kleopatrə rolədə)
- Šekspir, Makbet (Lady Macbeth rolədə)
- Rišlen, Pierrot Assassin (Pjerro rolədə)
- 1900: Rostan, Ǧəčy balə (Ǧəčy balə rolədə)
- 1903: Sardu, La Sorcière
- 1904: Metrlink, Peleas ijən Melisandra (Peleasi rolədə)
- 1906: Ibsen, Ce dyjoku žen
- 1906: K. Mendes, La Vierge d’Avila (Terza rolədə)
- 1911: Moro, Les Amours de la reine Élisabeth (Elizaveta kralicə rolədə)
- 1913: Tristan Bernar, Jeanne Doré (Žanna Dore rolədə)
Nyvyštəjon
sərost bykə- Phèdre (Fedra) (1902)
- Le Lac (Istil) (1902)
- La Fiancée du timbalier (Litavristi vəju) (1902)
- Lucie (Lusijə) (1902)
- Le Lac (Istil) (1903)
- La Samaritaine (Samaritanə žen) (1903)
- Les Vieux (Piə odəmon) (1903)
- Un Évangile (I gylə Inčil) (1903)
- Phèdre (Fedra) (1903)
- La Mort d’Izéil (Izeili marde) (1903)
- La Rêverie de Théroigne de Méricourt (Son Teruani de Merikur) (1903)
- Un peu de musique (Gədə musiǧi) (1903)
- L’Aiglon (Ǧəčy balə) (1910)
- Phèdre (Fedra) (1910)
- Les Buffons (Buffonon) (1908)
- La Samaritaine (Samaritanə žen) (1910)
- L'Étoile dans la nuit (Šəvədə astovə) (1918)
- Prière pour nos ennemis (Bo cəmə dyšmenon dyvo) (1918)
Šikilon
sərost bykə-
Sara Fedra spektaklədə -
-
Čodikori rolədə -
Žanna dArki rolədə -
Kleopatrə rolədə -
Bernar Konde nezi ǧələdə, Firəngiston -
«Žismonde» rolədə
Linkon
sərost bykə- ↑ Gottlieb, Robert. The Drama of Sarah Bernhardt
- ↑ 2.0 2.1 Bernar Sara // Bolьşaя sovetskaя эnцiklopediя : [v 30 t.] / ql. red. A. M. Proxorov. — 3-e izd. — M. : Sovetskaя эnцiklopediя, 1969—1978.
- ↑ Simon-Bacchi C. Sarah Bernhardt : mythe et réalité : [fr.] / [textes et documents réunis et présentés par] Catherine Simon-Bacchi.... — Angers, Paris : S.E.D.A.G., 1984. — 147 p. : ill. en noir et en coul
- ↑ 4.0 4.1 4.2 BERNAR, SARA
- ↑ Roman d'Amat J.-C. Bernhardt (Sarah-Rosine Bernardt, dite Sarah) / Roman d'Amat // Dictionnaire de biographie française : [fr.] / sous la dir. de M. Prevost,... et Roman d'Amat. — Paris : Letouzey et Ané, 1954. — T. 6 : Bergeron — Bournon. — Col. 105–107. — 1528 col.