Vikipedija:Taryxədə ymružnə ruž/Maj
 Janvar – Fevral – Mart – Aprel – Maj – Ijun – Ijul – Avgust – Sentjabr – Oktjabr – Nojabr – Dekabr |
1 maj
- 1751 — Taryxədə iminə hənək de kriketi Amerikadə dəvardonijə byə.
- 1851 — Londonədə Kralicə Viktorija jolə təmšo onoše.
- 1865 — Cy Brazilijə imperija, Urugvaj ijən Argentinə se gylə dusti ǧolyšon kəšəšone.
- 1884 — Flitvuld Uolker AIŠ-də iminə bejsbol hənək kardə sijo dimə vərzyškor be.
- 1930 — Bə Pyrtənə planeti Pluton nomi doə be.
- 1948 — Cy Korejə Xəlǧi Demokratə Respublikə bino noə bej.
- 1955 — Tolyšə šairi, ənyvyšti, nasiri, sijosətə ijən ičtimoijə xodimi Əli Nasiri Movardə ruže.
- 1977 — Istanbulədə Koj ruži dəvoniədəj 36 xonəxo kyštə byə.
2 maj
- 1509 — Ispanyžon San-Xuani omoəšone, ysət ym cy Puerto-Riko pajtaxte
- 1808 — Pirenejə nimələpəki čangədə Madridi žijəkəson usjon bino kardyšone bə fyrəngivyžon okkupasijə əlejh.
- 1857 — Bə Feliksi du Tamplu došone patent bə yštənəpər de rahani ko karde, okyrnijə vinti ijən secərxinə šassi.
- 1910 — Sergej Utockin Məskovədə aeroplanədə iminə pəre dəvoniše.
- 1919 — AIŠədə iminə həvo rijə obəj. «Mercury Air Service» aviaširkət cy Los-Ančelesiku bə San-Dijego rejson dəvoniše Junkers-Larsen JL-6 yštənəpərədə.
- 1955 — Hindystoni məčlis ǧanun dəvoniše kom kaston gornə disriminasijə ǧadəǧan kardyše.
- 1990 — Xokkej de šajba hənəkədə SSRIi komandə oxonə kərə cempion be.
.jpg)
3 maj
- 1494 — Xristofor Kolumb bə Jamajkə rəsəj.
- 1837 — Cy Afina Universiteti bino noə bej.
- 1841 — Tožə Zelandija cy Britanija dastgir bej səlošon žəj.
- 1902 — AIŠ-də Pepsi-Kolə dastə bino noə bej.
- 1922 — Kanadədə cy Prins Eduardi nomədə sərkuədə bə ženon səcyn karde zu doə be.
- 1951 — Cy Britanijə kral VI Georg cy Britanijə festifalyš ožyš kardyše.
- 1993 — Həmədynjo Mətbuati Ozodəti Ruž.
- 2001 — Čorč Buši ženə həmro bə 50 gylə həmməjsə recinə ženon recə dəše.
4 maj
- 1814 — Napoleonyšon bə Elba nomədə ləpəkšon tožnišone.
- 1904 — Panamə ǧənovədə nimču mandə ko sənibəton bino be.
- 1910 — Kanadədə dyjovonə čangbozon dastə onə be.
- 1920 — XI syə rangə ləščər bə Ostoro dəšej.
- 1922 — II Həməazərbpjčoni bə səveton gyrdəbemonədə cy hardi dojemoni roədə dekreti bə raj oməyn.
- 1966 — Cy Italijə Torino nomədə šəhərədə SSSRİ de Italijə mijono avtomobili zəvodi soxte bə raj oməjn.
- 1994 — Avropə Parlamenti Finlandijə, Norvec ijən Avstrijə 1 janvar 1995-nə soriku bə Avropə Ibemon nomədə onemon dəšero rajyšon došone.
5 maj
- 1260 — Xubilaj xani cy Mongol Imperijə sərdor bej.
- 1762 — Ursijət ijən Prusija bə Sankt Peterburg raj nomədə nyvyštemoni ǧolyšon kəšəšone.
- 1764 — Ursijətdə iminə bəžən bo kinon verd doə xonəšon ežəšone.
- 1920 — Azərbojčon Inǧylobi Mərəngo cy xani-bəgon zəminınošon bə divožon dojro bə raj oməjn.
- 1921 — Fyrəngystondə "Šanel" nomədə ətyryšon bə odəmonyšon edaštyšone.
- 1936 — Italijə čanbozon cy Həbəšistoni mərəngo Əddis Əbəbəšon gətymyšon kardyšone.
- 1964 — Avropə šurə 5 majyš cy Avropə ruž bejyš səloš žəše.
.jpg)
6 Maj
- 1861 — Amerikədə vətəndošə čang: Arkanzas nomədə štat ičonətiku čo be cy AIŠ-9-nə štat bejdə.
- 1889 — Parisədə Umumdynjo nymojišgoədə rəsmi bo čəmati Ejfeli ǧələ okardyšone.
- 1910 — V Georg peš yštə pyə marde cy Ingiltərə kral bedə.
- 1921 — Cy Səveti Urusijət ijən cy Almanijə arədə bə savdy karde raj ǧolyšon kəšəšone.
- 1940 — Čon Stejnbek Pulitzeri mykəfoti səše.
- 1954 — Ročer Bannister I mili bə 4 ləz vitə iminə odəm bedə.
- 1971 — Junanystoni ijən Albanijə mijono diplomatik raj bərpo bejdə.
- 1976 — Italijədə Firulidə nomədə šəhərədə buməlarzə 989 xonəxoš fotyš karde.
- 2001 — Papa Ioann II yštə bə Surijə šejədə iminə Romə papa be ki bə məcit dəše.
7 Maj
- 1610 — Galileo Galilej cy Jupiteri iminə segylə pejki pəjdo kardə.
- 1847 — Amerikə Tibb Assosiasijə Filadelfijədə bino noə bedə.
- 1954 — Amerika Ibyə Štaton, Fyrəngyston, Ingiltərə cy SSSRI bə NATO umužən bej požənəti kardən.
- 1974 — Həšinyštə Almanijə kansler Villi Brant yštə koədə bešej čəryš kardyše.
- 2000 — Vladimir Putin cy Urusijət president vyžnije bedə.
- 2003 — 100 sorədə I bəžən sənibəton bə ko bej: Merkuri bə Zəmini ijən bə Həši mijono dəvarde.
- 2008 — Dmitrij Medvedev cy Urusijəti president vyžnijə bej.
8 Maj
- 1883 — Boku-Tiflis osynə ro rijə ož bedə.
- 1902 — Martinikədə Mon-Pele nomədə vəšəband eməj ijən 28 həzo odəmyš fotyš karde.
- 1945 — Fašistə Almanijə be syvol, be čəvob tabe bej. Avropədə Dyminə Dynjo čang bə sə gynije.
- 1945 — Fyrəngystoni sərbozon gətə divoni Setif ijən Gelma ǧətluniətijədə cand sa odəm nəsym bej.
- 1984 — Londonədə cy Temza ru kuti davardejro pardyšon noj.
- 1992 — Ermənijon Šušašon gətym kardyšone.
- 1992 — Cy Azərbojčoni Respublikə de Italijə iəən de Isveci mijono diplomatik raj soxtə bej.
9 Maj
- 1502 — Xristofor Kolumb bə Tožə Dynjo 4-nə ijən orəxnə nəvemoniro cy Ispanijəku dəro gynije.
- 1754 — Benčamin Franklini cy Amerikə karikaturəšon cap kardyšone.
- 1901 — cy Avstralijə iminə parlament Melburndədə ož bej.
- 1915 — Iminə Dynjo čang: cy Fyrəngystoni ijən cy Almanijə ləšǧəron mijono Dyminə Artur nomədə čangi sə gətyše.
- 1945 — Aleksej Semenkovi Li-2 yštənəpərədə cy fašistə Almanijə tabe bə əkty vəsləš Berliniku bə Məskova rosniše.
- 1955 — Sardə čang: Kobəsonə Almanijəšon bə NATO-šon dəǧandyšone.
- 2003 — cy Azərbojčoni Respublikə de Haiti bə diplomatik raj dəšin.
10 Maj
- 1497 — Amerigo Vespucci bə “Tožə Dynjo” nəvemon bešej.
- 1824 — Londonədə Milli Galereja bə odəmon dim ož bej.
- 1940 — II Dynjo Čang: Vermaxt bə Belcikə, bə Niderland ijən bə Luksemburga dəšej.
- 1940 — Uinston Cercill cy Dyždə Britanijə nəxos vəzir bej.
- 1981 — Fransua Mitteran cy Fyrəngystoni iminə sosilistə prezdent bej.
- 1994 — Nelson Mandela cy Nyso Afrikə Respublikə iminə sijodimə prezdent səcynjə bedə.
- 2005 — Čorč U. Buši Tiflisədə ehandymonədə gylə erməni cəjyš gumbaraš ǧandyše.
11 Maj
- 330 — Konstantinopoli (ysətnəni Istanbul šəhəri) bynovyrə noə byə.
- 1858 — Minnesota AIŠ-i 32-nə štat bejdə.
- 1867 — Luksemburg səjvonəti səjdə bə dast.
- 1906 — "Bakinski raboci" ružnomə bino kardejdə nəšr bej.
- 1911 — Nəriman Nərimanovi "Nadir šah" pjes bə təmšo noə bejdə Naxcyvano general Husejn xan Naxcyvanski kədə.
- 1949 — Israil bə IMT-i (Icoli Milləton Təškiloti) uzv bejdə.
12 Maj
- 1394 — Məlik Sərvər Čaunpur mysylmonə kraləti bynovyrə nojdə.
- 1830 — Ekvador Respublikə elan bejdə.
- 1873 — II Oskar cy Isveci kral bejdə.
- 1935 — Cy Poljaki hərbi ijən sijasijə xodim Čozef Pilsudski fot byə.
- 1949 — SSRI Həšinyštə Berlini blokadəš rəsmən ohaštyše.
- 1950 — Tarzən Zamig Əlijev moəo byə.
- 1954 — Ukrajnə bə JUNESKO uzv byə.
- 1961 — Ingiltərədə bo vyžginə huǧuǧujo myəjjən byə sinnə senz 21-ko bə 19-ə eǧandə byə.
- 1993 — Estonijə bə Avropə Šura uzv byə.
- 1993 — Gyrǧyzystono sommillijə valjuta bə dovrijə vadoə byə.
- 2008 — Cini Sičuan əjaləto gynijə buməlarzə həxədə rəsmijə məlumotiro, 70 000 nəfər həlok byə, de tosə 400 000 insoni xəsorət səše.
13 Maj
- 1830 — Ekvador səjvonəti səjdə bə dast.
- 1846 — Meksikə-Amerikə dave: Amerikə bə Meksikə myhoribə elon kardejdə.
- 1895 — Cili futbolə federasija təškil kardə bejdə.
- 1930 — Oxonə vəhšijə Tasmanija varg kyštə bejdə.
- 1966 — Rolling Stones grupi "Paint it Black" albom bə ruži rušnə bešejdə.
- 1967 — Zakir Husejin cy Hindystoni seminə prezident vyžnijə bejdə.
14 Maj
- 1643 — 4 sininə XIV Ludovik cəj pyə - XIII Ludovik marde bəpeštə cy Fyrəngystoni kral bejdə.
- 1811 — Paragvaj cy Ispanijəko səjvonəti səjdə bə dast.
- 1863 — Amerikə šəhrvandə čang: Čeksoni dave bino bejdə.
- 1940 — II Dynjo Čang: Rotterdam Almanijə Həvo Ǧyvvon tərəfo bombardman bejdə.
- 1940 — II Dynjo Čang: Niderland bə Almanijə təslim bedə.
- 1963 — Kuvejt bə IMT-i uzv ǧəbul bejdə.
- 1970 — Almanijə Federativə Respublikədə "Ǧyzylə Ləšǧəri Fraksija" terrorə təškilot ofəjə bejdə.
15 Maj
- 1701 — Ispanijə meresy səpe dave bino bejdə.
- 1800 — III Georg yštə čoni roxnedə i ružədə bəjo təškil byə dy gylə sui-gəsdiku.
- 1858 — Londono esətnə Kral Opera Kə oko doə byə.
- 1929 — Klivlendədə, Klivlend klinikao bino byə sutemonədə 123 nəfər mardə.
- 1935 — Məskova Metropoliten bə oko doj dəǧandə byə.
- 1940 — Kalifornijəku iminə McDonald's restoran obyə.
16 Maj
- 922 — Bulgari xanəti ǧəbul kardyǧe dini-Islam bənə kišvəri dini.
- 1812 — 1806-1812-nə sorono byə tyrkə-urusə dave oroxnə Buxarest sulh myǧovilə dəbastə byə.
- 1868 — Bə AIŠ-i prezideni Endru Čonsoni (šikilo) vəjnə rost kardə byə impicment prosedurə bəcəj xəj orəxəj.
- 1929 — Hollivudo iminə Oskarə mykofoti təgdimə mərosim dəvonjə bedə.
- 1943 — Varšava gettoədə pebə antifašistə usjon hytvonijə bedə.
- 1966 — Cini Kommunist Partijə elkəo "Mədənijə Inǧylobi" bino bynə "16 maj elon” bəjon kardə bedə.
- 2003 — Mərakeši Kasablanka šəhəro byə terrorə akton nətičədə 33 xonəxo ijən 14 terroristədə 12 gyləjni həlok bedə.
17 Maj
- 1497 — Vasko da Gama rəsedə bə Hindystoni dyjo kənon.
- 1590 — Danimarkəvyž Anna cy Šotlandijə kralicə bejdə.
- 1814 — Norveci iminə konstitusijə ǧəbul kardə bejdə.
- 1877 — cy Avstralijə Viktorijan futboli liga ofəjə kardə bejdə.
- 1932 — AIŠi kongres cy Porto-Riko nomi ovaxtejdə Puerto-Riko nojdə.
- 1940 — Dyminə Dynjo čang: Almanijə cy Belcikə pajtaxti, Brusseli, išǧal kardejdə.
- 1995 — Žak Širak cy Fyrəngystoni prezident bejdə.
.jpg)
18 Maj
- 1724 — Urusi imperatrica I Jekaterina tačnoə mərosim dəvonijə bejdə.
- 1763 — Sutemon cy Monreal šəhəri vejnə hissə təmom volo kardejdə.
- 1897 — Irlandijəvyž ənyvyšt Brem Stokeri “Drakula novella” nəšr kardə bejdə.
- 1944 — Krymi tataron deportasijə bino bejdə.
- 1992 — Ermənistoni hərbijə ǧyvvon Lacyni səjdən bə dast.
19 Maj
- 1907 — Bokuədə "Bəhlul" nomədə žurnal nəšr bejdə.
- 1919 — BDU-i təsisə komisijə ofəjə kardə byə.
- 1925 — Amerikavyž sijosijə xodim ijən zənčiyjon huǧuǧon mydofijəbykə Malkolm X cy moəo byə.
- 1929 — AIŠ-o "Oskar" mykofot təsis kardə byə.
- 1999 — Sumgajıt šəhəri 8 numrəjnə mijonə məktəbi hərbijə dərsədə RGD-5 dastə gumbara typə, 6 nəfər mardə, 18 nəfər jarəžə byə.
20 Maj
- 526 — Surijəku 300 həzo xonəxo buməlarzə nətičədə həlok byə.
- 1851 — Kanadaku iminə poctə marka bə ruži rušnə bešə.
- 1900 — Fyrəngystonku 1900-nə sori Tovystonə Olimpija Hənəkon start pegətəše.
- 1902 — Kubə Ispanijəku səjvonəti səše bə dast.
- 1921 — Almanijə de Cini diplomatikə əloǧon dəbastəše.
- 1965 — Domodedovo həvo epərgo obej sə gətəše.
.svg){kind=logo}
21 Maj
- 1840 — Tožə Zelandija cy Ingiltərə kolonjə bejdə.
- 1851 — Avstralijəo ǧyzyl (tylə) oško kardə bejdə.
- 1904 — Pariso FIFA təsis kardə bejdə.
- 1917 — Jolə Atlantao sutemon bino bejdə.
- 1930 — Məskovaku Jugoslavija komunnist partijə lideron həbs kardə bejdən.
- 2003 — Əlčəzajir buməlarzə bejdə, 2000-sə vej xonəxo mardejdə.
22 Maj
- 1524 — Šah Ismajil Xətai fot bejdə.
- 1762 — Isvec de Prusija bə Hamburg myǧovilə imzo šodojdən.
- 1766 — Istanbulo vyrty-vylo kardə buməlarzə bino bejdə.
- 1987 — Dynjo ən zumandə tennisəkonədə gyləjni - Novak Čokoviš moəo byə.
- 1990 — Nyso ijən Kobəsonə Jəmən omejdən bə ičo, Jəmən Respublikə ofəjejdən.
- 1992 — Bosnijə ijən Hersegovinə, Xorvatijə de Slovenijə bə IMT uzv bejdən.
23 Maj
- 1040 — Mijon Səlčugon de Gəznəvyžon arədə Dəndənəkən davo bino bejdə.
- 1568 — Niderland Ispanijəku perəxedə, yštə səjvonəti elon kardejdə.
- 1846 — Meksikə-Amerika Mahrubə: Meksikə prezident bə Amerikə mahrubə elon kardejdə.
- 1960 — Israilvyžon 6 miljon jəhudi kyštejədə gynokor zynə byə gynokor Adolf Ajxmani Argentinəku gətejdən.
- 1988 — Mišel Platini futbolə karjera orəxejdə.
- 2006 — Turkijə de Junanystoni F-16 yštənəpəron kəlləbəkəllə omejdə.
- 1822 — Ekvador cy Ispanijəo səjvonəti səjdə.
- 1956 — Cy Isvecrə Lugano šəhro syftə kərə Avrovizija mahne mysobigə dəvonijə bejdə.
- 1961 — Kipr Respublika bə Avropə Šura daxil bejdə.
- 1991 — Eritrejə Efiopijəo səjvonəti səjdə.
- 2001 — Cy urusi Vikipedijadə iminə məǧolə nyvyštə bejdə.
- 2002 — Urusijət ijən ABŠ Məskova myǧovilə imzo kardejdən.
- 1571 — cy Ispanijə kral Benedikt ijən Papa bə Osmanijon Imperijə vəjnə ičonə ofəjejdən.
- 1954 — Turkijə Millijə koməndə iminə vyrə gətəše Tokioədə dəvonijə byə sərbəstə dəckero dynjo cempionatədə.
- 1963 — 30 gylə Afrikə kišvəron omejdən bə ičo, Afrikə Ibyə Təškiloti (AIT) ofəjedən.
- 1988 — Irag Bəsrə bə dumo səjdə Ironiku.
- 1989 — Mixail Gorbacov cy SSRI prezident bejdə.
- 2003 — Nuri Bilgə Cejloni “Dijəro" film de "Elephant" filmi bə ičo 56-nə Kann kinofestivali “Ən cokə filmi mykofot” nomi səjdə.
- 451 — Səsənijon Imperijə de Ǧafǧazi xəlǧon ičobyə ləšǧəri arədə Xalxal dave bino byə.
- 946 — Edred cy Ingiltərə potšo elon byə.
- 1889 — Ejfel gulləo syftənə lift oko doə byə.
- 1896 — cy Urusijət oxonə car II Nikolaj bə taxt nyštə.
- 1908 — cy Ironi Məcid Sulejman (مسجد سليمان) šəhəro Mijonə Həšipemədə syftənə neftə konə oško kardə byə.
- 1918 — Gyrčiston Demokratikə Respublikə ofəjə byə.
- 2006 — Indonezijəo buməlarzə nətičədə 5 700 xonəxo mardə, didərgin byə yštə kə-bəo 200 həzo xonəxo.
27 Maj
- 1153 — IV Malkolm 12 sinədə cy Šotlandijə kral bejdə.
- 1883 — Urusə car III Aleksandr bə taxt nyštə.
- 1901 — Nju Čersej, Edison "Storage Battery Company" nomədə širkət təsis kardejdə.
- 1905 — Rusijə-Japonijə mahrubə: Tsušima (Tsushima) davo bino bejdə.
- 1927 — AIŠ - "Ford Motor Company" Syftə " Model T" mašinon soxtero zəvodi aləton ovaxtejdə.
- 1935 — Turkijə - Haftə tətil cyməku bə vyžorə ruž ovaxtə bejdə.
28 Maj
- E.b.n. 585 – nə sori mijon Midija de Lidija ləšǧəri mijono Halis dave bino bejdə.
- 1918 — Erməniston səjvonəti səjdə bə dast.
- 1928 — Maksim Gorkij Italijəku bə Məskova ogardejdə.
- 1940 — II Dynjo Mahrubə ərəfədə Belcikə bə Almanijə təslim bejdə.
- 1952 — Junanystonədə bə ženon sədo foj həxyšon doj.
- 1993 — Eritrejə ijən Monako bə IMT uzv bejdə.
- 363 — cy Roma imperator Julian bə Sasani ləšǧəri ǧalib omejdə.
- 1453 — Sultan II Mehmedi rəhbərəti žijo Osmani ləšǧər Istanbuli fəth kardejdə, demijən bə Bizans kišvəri oxo bešejdə.
- 1727 — II Pjotr cy Urusijəti car bejdə.
- 1848 — Viskons cy AIŠ-i štat bejdə.
- 1924 — Ispanijədə Rajo Vallekano (Madrid) klubi bynovrə noə bejdə.
- 1431 — Cy Fyrəngystoni čyvonə jenə ǧəhrəmon Žanna d'Ark 19 sinədə sutvonijə byə.
- 1574 — III Henri cy Fyrəngyston kral bejdə.
- 1631 — Fyrəngystonyžə zyvonədə syftənə ružnomə “La Gazette” nəšr kardə byə.
- 1859 — Londono Big Beni saat syftənə kərə zang žəjdə.
- 1917 — I Aleksandr Junanystoni kral bejdə.
- 1941 — Dyminə Dynjo čang ərəfədə Almanijə Kriti išǧal kardejdə.
- 1942 — Dyminə Dynjo čang ərəfədə Ingiltərə bombardmanbykon Koln šəhri vyrtı-vylo kardejdən.
- 526 — Turkijədə buməlarzə nətičədə 250 həzo xonəxo mardə.
- 1223 — “Kalka ru” nomədə mahrubədə Moǧuli ləšǧər de Həšipemə Slav ləšǧəri dave kardyše.
- 1910 — Nyso Afrikə Ičoli ofəjə bejdə.
- 1911 — Titaniki gəmi syftə kərə bə ov vadoə bejdə.
- 1935 — Pakistano gənijə buməlarzə ıškil byə bə 40 həzo insoni tələf bej.
- 1961 — Nyso Afrikə Respublikə ofəjə byə.
- 1962 — Adolf Ajxman Israilədə ehaštə byə.
|
Janvar – Fevral – Mart – Aprel – Maj – Ijun – Ijul – Avgust – Sentjabr – Oktjabr – Nojabr – Dekabr |