Vikipedija:Taryxədə ymružnə ruž/Ijun
 Janvar – Fevral – Mart – Aprel – Maj – Ijun – Ijul – Avgust – Sentjabr – Oktjabr – Nojabr – Dekabr |
1 Ijun
- 1533 — Anna Bolejn cy Ingiltərə kralica byə.
- 1792 — Kentukki bənə AIŠ-ı 15-nə štati ǧəbul bejdə.
- 1815 — Napoleon bə Fyrəngystoni konstitusija sədagətə ǧəssəm hardyše.
- 1855 — Cy Amerikə mačəra həvəskar Uiljam Uolker Nikaraguaš bə dast səše.
- 1911 — Turk Həvoə Ǧyvvon soxtə bin.
- 1963 — Kenijə daxili yštəni idorə huǧuǧə ǧəzənčyš karde.
.jpg)
2 Ijun
455 — Vandalon bə Roma hurrəč kardyšone, šəhəryžon dy həftə talan kardyšone.
1865 — Amerikə Vətəndašə* Čang bəsə gyne.
1938 — Azərbojčonədə iminə aviasija grupi soxtyšone.
1941 — Turki Čəzo ǧanuni 526-nə maddədə byə dəjišijonədə bə ərəbi zyvonədə əzon ijən nymož handəkəson čəzo nəzərədə gətə be.
1946 — Referendumi nətičədə Italijədə monarxijə pegordonə be, kišvər Italijə Respublikə elon be. Cy Italijə kral II Humbertyšon surgun kardyšone.
1953 — Cy Ingiltərə kralica Elizabet (Elizabeth) taxtisə nyšte.
1992 — Danimarkədə referendum dəvordynijə be. Cy Avropə Ibejəti əsoson nišon doə Mastrixt (Maastricht) Zyndegin rədd kardə be.
3 Ijun
1539 — Florida bənə Ispanijə zəmini edaštə be.
1927 — Junanystonədə nujə kontitusijə ǧəbul byə.
1940 — Cy Almanijə ǧyvvon Parisi bombardman kardejdən.
1959 — Singapur konstitusijə ǧəbul kardyše, həmən yštəni idorə huǧuǧyš ǧəzənč kardyše.
2000 — Sankt-Peterburgədə cy ovčo festival basə gyni.
2006 — Cy Cernogorijə parlament bə kišvəri ənəšykyrəti sədo doše.
2006 — Iragədə 5 kəs Urusijət diplomatonyšon dyzijə bəpešt kyžtyžone.
4 Ijun
1794 — Britanijə ǧyvvon cy Haiti ysətnə pajtaxt Port-o-Prinsšonyšon bə dast səšone.
1940 — Məskovədə cy Dinamo klubi nujə stadioni okardemon dəvarde.
1970 — Tonga cy Dyždə Britanijəku yštə ənəšykyrəti bə dastyš səše.
1975 — Cy Britanijə parlamenti ičlos iminə kərə televizijədə čoninə transliasija be.
1977 — Cy Apple istehsol byə iminə personal kompjuter bə vyšor beše.
1989 — Pekinədə Tiananmen məjdonədə demokratija piə tələbon de hukuməti əsǧəron ijən tankon dastəki ǧətl bin. Yn hodisə xəbə Ciniku bə kəno benyše.
1999 — Iminə kərə cy «Worm. ExploreZip»i virus həzo-həzo kompjuteronədə bə dim beše.
5 Ijun
1257 — Cy Polša šəhər Krakov šəhəri huǧuǧonyš ǧəbul kardyše.
1832 — Parisi tələbon gyjam bino be.
1942 — Dyminə Dynjo čangi ərəfədə AIŠ, Bolgaristan, Mačaryston ijən Rumynijədə čang edaštyše.
1982 — Sofi Loren 17 ruš turmədə nyštə bəpeštə Italijəš tərk kardyše.
1998 — Openi Director Project yetə rəsmi fəolijətyš bino kardyše.
2006 — Serbijə cy Serbijə ijən Cernogorijə dovlətə ittifoǧiku yštə ənəšykyrəti edaštyše.
.jpg)
6 Ijun
1523 — Gustav Vasa Isveci kral byə.
1664 — Nujə Amsterdami nom ovaxtejdə bə Nju-Jork.
1683 — Ingiltərədə, Oksfordədə dynjoədə iminə universitetə muzej obəj.
1808 — Napoleoni byvə Žozef Napoleon Ispanijə kral byə.
1946 — Soveti ittifoǧ ijən Argentinə mijono diplomatik əloǧon soxtə bin.
1950 — Turkijədə Ərəbi zyvonədə əzon sənibəton ǧəbul byən.
1982 — Israil de zori bə Livani ərazijon dəšero bino kardejdə.
7 Ijun
- 1099 — Ǧudsədə iminə Səlimə hərəkət bino byə.
- 1498 — Xristofor Kolumb yštə seminə səjohəti bino kardejdə.
- 1654 — XIV Ljudovik ce Fyrəngystoni kral byə.
- 1892 — Benčamin Harrison bejsbolə hənəkədə ištirok kardə iminə AIŠ prezident byə.
- 1945 — Norveci kral VII Haakon 5 sorə surguni bəpeštə de yštə xyjzoni bə i vyrə bə Oslo ogarde.
- 1967 — Israili Šərgi Ǧudsyš išğol kardyše.
- 2008 — Avropə Futbolə cempionati binoš kardə.
8 Ijun
632 — Əbubəkr iminə xəlifə vyžnijə be.
1786 — Nju-Jorkədə iminə kərə šinəbijə havatə byə.
1815 — Polša bə Rusijə imperija umžən byə.
1861 — Amerikə Šəhrvandə Čang: Tennessi ittifoǧiku čo bejdə.
1912 — Los Ančelesədə cy Universal kinostudija bino noə byə.
1941 — Fyrəngyston bə Surijə ijən bə Livani hurrəčyš kardyše.
1949 — Cy Čorč Orveli "1984" nomədə roman nəšr byə.
9 Ijun
68 — Cy Roma imperator Neron intihar kardejdə.
1958 — Kralica II Jelizaveta rəsmən cy Gatvik həvoə limani okardemonyš kardəše.
1974 — Sovet ittifoǧi ijən Portugalijə mijono diplomatik əloǧon soxtə byən.
1999 — Jugoslavija respublikə ittifoǧi de NATO bə sulhə myǧovilə ǧolyšon kəšəšone.
10 Ijun
- 1916 – šəhər Məkkə Osmanijon kišvəriku usjoni nətičədə bə ərəbon dast ovaštə.
- 1930 – Tyrkijə ijən Junanystoni mijono, bə Məxloǧə Mubadilə Rozijəti ǧol kəšə byə.
- 1934 – Ironi Reza Šah Pəhləvi de Tyrkijə zijorəti məǧsədi Gurbulakədə bə Tyrkijə sərhəd omə, əjo de təntənə ǧəbul byə.
- 1940 – Benito Mussolini bənə Adolf Hitleri muttəfiǧi bə II Dynjo Čangi dəšə.
- 1946 – Italijədə monarxija ləǧv kardə byə, respublikə elon kardə byə.
- 1967 – Ərəb-Israil čangədə Israil; Gəzzə zolaǧi, Golani təpon, Šərgi, Ǧuds, Iordanijə ru həšipemə hissə ijən Sinaj Niməsərkuš išǧalyš kardəše.
- 2000 – cy Surijə prezident Hafiz Əsəd fot be. Bə əcəj vyrə əcəj zoə Bəšər Əsəd omə.
11 Ijun
- 1774 — Əlčəzajiri jahudijon cy Ispanijə ǧošunon hurrəčiku vitən.
- 1868 — cy Osmanijon Kyzylaj (Qızıl Aypara) čəmjəti, bənə bejnəlxalǧ Gyzyl Xac Čəmjəton səjəǧi pesoxtyšone.
- 1967 — Israil ijən Ərəbə hamsujon mijono 6 ruž čang byə, cəǧon de IMT vositə oroxnijə byə.
- 1988 — bə Nelson Mandela 70-nə movardə ruži aid təškil byə mərosim stadion Uembliədə (London) dəvordynjə byə.
- 2005 — G8 Malijə naziron bə 18 kišvəri ǧarzon baxšije barədə rozijəti ǧolyšon kəšəšone.
12 Ijun
- 1830 — Fyrəngyston bo Əlčəzajiri mustəmləkə kardejro bino kardəše. 34000 Fyrəngyston əsgər bə Əlčəzajir 27 kilometr mandəj Sidi Ferrucədə bə vyrə bin.
- 1860 — cy Urusi Imperija Kišvəri Banki bynə noə be.
- 1964 — Nyso Afrikə kišvər Nelson Mandela bə əbədi zindon məhkum kardyše.
- 1990 — Urusijətədə Ənəšykyrəti Ruž – cy Urusijəti parlament rəsmən cy Urusi Federəsijə ənəšykyrəti elon kardyše.
- 1991 — Boris Jeltsin cy Urusijəti SFSR-i prezident səcyn byə.
- 2004 — bə Nujə Zellandijə 1.3 kilogram goniədə meteorit egynijə, nətičədə, ryžnəjon byən, ənčəx jarəžəjon byə kəs nybe.
13 Ijun
1550 — cy Memar Sinani əsər, Sulejmanijə Məciti bynovrə bino byə.
1871 — Labradorədə zununə vavaz bə 300 kəsi marde səbəb be.
1934 — Adolf Hitler de Mussolini Italijədə vindemon dəvordynišone.
1961 — Tyrkijə: Bə Almanijə ko kardəkəson vyšande əsoson soxtə protokoli ǧol kəšə byə. Iminə ko kardəkəson grup 24 ijunədə de pojizi bə ro dəgynijə.
1993 — Kim Kempbel (Kim Campbell), cy Kanada iminə ženə sər nazir byə.
2000 — Bə Papa II Iohan Paveli (Ioannes Paulus) sui-ǧəsd karde goroš gətə byə ijən Italijədə zindonədə byə Mehmet Ali Aǧca, bə Tyrkijə ogyrdonijə byə.
2002 — Əfǧanistanədə ənənəjnə Loja Čirga Məčlisədə Həmid Kərzainišon muvəǧəti prezident vyžnišone.
14 Ijun
- 1898 — tolyšə šairi Zulfuǧar Əhmədzadə Movardə ruže.
- 1900 — Amerikə Ibyə Štaton Həvojə səkuronyšon bə yštə ərozi umžən kardyšone.
- 1907 — Norvecədə ženon sədo doj huǧuǧyšon səšone
- 1928 — cy Kubə inǧylobci Ernesto Ce Gevara - əslən Argentinavyž, moədə byə (m. 1967).
- 1937 — Pensilvanija parcəmi ruži bənə rəsmi štatə idi ǧejd kardə iminə AIŠ štati be.
- 1951 — Iminə tičori kompjuter UNIVAC I edaštə be.
- 1964 — Nelson Mandela ta bə marde məhkum kardə byə.
- 1982 — cy Argentinə ləšǧər Falklandə ləpəkonədə bə Dyždə Britanijə təslim byə.
15 Ijun
- 1389 — Kosovo čang: Osmanijon Imperijə de Serbi ijən Bosnijə kardə čangədə zəfəryš žəše.
- 1808 — Jozef Bonapart cy Ispanijə kral elon be.
- 1836 — Arkanzas bənə AIŠi 25-nə štati ğəbul be.
- 1864 — Amerika Vətəndašə čang: Virčinijədə cy Pitersburg šəhəri muhasirə bino be.
- 1896 — Japonijə taryxədə ən zununə sunami nətičədə 22 həzo odəm marde.
- 1944 — Dyminə Dynjo čang: cy Ispanijə čangi ərəfədə AIŠi ğyvvon bə Sajpa dəšin.
- 1994 — cy Israili ijən Vatikani mijono diplomatik əloǧon soxtə bin.
16 Ijun
1633 — Inkvizisija məhkəmə bə Galileo Galileji bidəti* gornə čəzodoj barədə ǧəror dojdə.
1815 — Vaterloo čangiku dı ruž bə nav Napoleon Bonapart Linji čangədə yštə oxonə zəfəryš žəše.
1865 — cy Urusijəti ǧošunon šəhər Daškəndyšon zəpt kardyšone.
1903 — Ford motori širkət soxtəbe.
1925 — Krymədə pionerə lager "Artek" obəj.
1963 — iminə ženə kosmonavt — Valentina Tereškova kyrnijə gəmi "Vostok-6" bə kosmos pərəj.
17 Ijun
1935 — Amerika kinokompanija «Paramount Pictures» soxtə byə.
1944 — Islandijə cy Danimarkəku čo be, yštəni respublika elon kardyše.
1967 — Cin Xəlǧi Respublika yštə iminə hidrogenə bombə dəvinəku bekardyše.
1982 — Ka-50 helikopteri iminə pəremon.
2010 — Sankt-Peterburgədə ənənəjnə bejnəlxəlǧ ekonomika forum bino be.
18 Ijun
1815 — Napoleon Bonapart Vaterlou čangədə bə Ingiltərə ijən Urusijəti ǧošunon məǧlub be.
1928 — Pilot Amelia Eirhart (Amelia Earhart) de yštənəpəri cy Atlantik okeani səpe pərə iminə žen byə.
1953 — Misirədə 74 sorə Ingiltərə mustəmləkəti orəxə respublika elon byə.
1979 — cy Sovet Ittifoǧi Kommunist Partija rəhbər Leonid Brežnev ijən AIŠ-i prezident Čimmi Karter Vjanadə bə strateži avžoron kam karde dair myǧovilə ǧolyšon kəšəšone.
1988 — cy Tyrkijə prezident Turgut Özal cy Ankara Atatürk Idman Saloniədə bə Gartal Dəmirağ nomədə sui-gəsdəkə silahə hurəči məruz mande.
2006 — cy Gazaxystoni iminə suni pejk KazSat bə kosmos bešə.
19 Ijun
1762 — Rusija imperija de Prussija mijono bə sulhə* myǧovilə ǧol kəšə byə.
1862 — AIŠ-i Kongres AIŠ-i ərozijədə gul oǧəte ǧadağan kardyše.
1910 — iminə dədon ruž Vašingtonədə ǧejd be.
1912 — AIŠ-də həšt saatə koj ruž ǧəbul be.
1956 — Merilin Monro de Artur Milleri ixyjzon bin.
1961 — Kuvejt Britanijaku ənəšykyrəti səže.
20 Ijun
1837 — Kralica Viktorija Britanijədə bə taxt nyšte.
1840 — Samuel Morze cy telegrafi patentyš səše.
1863 — Həšipemə Virčinijə AIŠ-i 35-nə štat be.
1960 — Mali ijən Senegal ənəšykyrətišon səšone.
1991 — cy Almanijə parlament pajtaxti Bonniku bə Berlin ovoštone ǧəroryš doše.
2001 — Pərviz Mušərrəf cy Pakistani prezident be.
21 Ijun
- 1503 — Almagulaǧi čangədə Šah Ismajil Xətai cy Sultan Murad Aǧgojunlu səpe zəfər žəše.
- 1633 — Galileo Galilej inkvizisija məhkəmədə bumə kurə garde barədə yštə nəzərijəku imtino karde məčbur be .
- 1749 — Kanadadə cy Galifaks šəhəri bynovyrə noə be.
- 1824 — Junanystoni ənəšykyrəti čang: Misiri ǧyvvon Egejə dyjoədə səkur Psarašon səšone.
- 1898 — AIŠ Ispanijəku Guamiš səše.
- 1908 — Londonədə 200 həzo žen de vyžyn ijən vyžynmandə hugon səj tələbi numajiš kardyšone.
- 1993 — 704-nə avžorə brigadə bə yštə gi pegətyše haft gylə rəjoni bexətoəti ijən Tolyš-Myǧonə Muxtarə Respublikə edaštyše.
- 2009 — cy Danimarkə navkonə mustəmləkə Grenlandija, yštə ənəšykyrəti elon kardə.
22 Ijun
1593 — Sisaki čangədə Slovenijə ijən Xorvatijə ǧošunon cy Osmanijon ǧyvvon səpe zəfər žəšone.
1825 — Britanijə Məčlis feodalizmi ijən zəmini xyvandi sistemyš ləǧv kardyše.
1875 — Cy "Əkinci" ružnomə nəšr de Həsən bəj Zərdabi redaktorəti bino be.
1906 — Isveci parcəm rəsmi ǧəbul be.
1941 — Nasist Almanijə bə Sovet Ibemoni hurəč kardyše.
1976 — Kanadədə kyšte hukum ləǧv be.
2002 — De Rixteri škala 6.5 bal zuədə buməlarzə cy Ironi həšipemə tərəfədə bə 261 kəsi marde səbəb be.
23 Ijun
1532 — I Fyrəngystoni ijən VIII Henri mijono, bə imperator V Carlza ziddi gizlə saziši ǧol kəšə be.
1565 — Turgut Rəis – cy Osmanijon Imperijə čangi-dyjo donanma komandan Maltə čangi vaxti fot be.
1691 — Cy Osmanijon sultan II Sulejman fot byə, II Əhməd cy Osmanijon imperator mande.
1812 — Napoleon de Urusijəti dave bino kardyše.
1894 — Parisədə Bejnəlxəlǧ Olimpija Komitə soxtə be.
1959 — Norvecədə gylej kurortə vilojəti mehmonxonədə 34 kəs sute.
1991 — Məldovə yštə ənəšykyrəti elon kardyše.
24 Ijun
1645 — cy Osmanijon ləšǧər, Istanbuliku de 348 čangə ijən nəǧlijətə gəmi bə Junanystoni Kritə ləpəki oməj.
1793 — Fransadə iminə respublika konstitusija ǧəbul be.
1859 — Isvecrəvyž Anri Dunan Italijədə cu Solferino čangi bəpešo bə bejnəlxəlǧ Ǧyzylə xaci soxte ǧəror oməj.
1901 — cy Pablo Pikasso əsəron iminə kərə numajiš byn.
1910 — Japonijə Korejəš istila kardyše.
1913 — Junanyston ijən Serbijə de Bolgaristani yštə əloǧənyšon ləǧv kardyšone.
25 Ijun
1801 — Kahirədə cy Fyrəngyston išǧaləkə ǧošun bə Tyrkijə ǧošuni təslim be.
1861 — Sultan I Əbdulməcid fot be, Sultan I Əbduləziz Osmanijon imperator byə.
1903 — Marijə Kjuri Parisi Universitetədə yštə təgdim kardə tezisonədə yštə ofəjə kardə radio barədə votyše.
1923 — Mustafa Kamal Ataturk çe İzmiriku milləti vəkil səçınyəbe.
1950 — Kobəsonə Korejə ǧošun bə Nyso Korejə hurəč kardyše. Cy Korejə čang bino be.
1991 — Slovenijə ijən Xorvatijə yštə ənəšykyrəti elon kardyšone.
1993 — Tansu Cillər cy Tyrkijə iminə ženə sər nazir be.
2009 — Majkl Čekson fot be.
26 Ijun
1723 - Boku: Xəjli myosirə ijən topon otəši bəpešto šəhər bə Rusi ǧyvvon təslim be.
1819 - Veləsiped bə ǧejd egynije.
1945 – Ibyə Milləton Təškilot soxtə be.
1975 - Indira Gandi Hindystonnədə kišvəryš soxtyše.
1977 - Elvis Presli oxonə konsertyš doše.
1979 - Məhəmməd Əli yštə boksə karjera orəxyš elon kardyše.
27 Ijun
1893 — cy Nju-Jorki borsa* ve bə ži egyne.
1916 — Hičaz yštə ənəšykyrəti elon kardyše, Osmanijon Imperijəku čo be.
1917 — Junanyston bə Etilaf Dovləton umžən be.
1954 — cy Dynjo iminə atom enerži santral* Məskova nezi Obninskədə obəj.
1977 — Čibuti yštə ənəšykyrəti elon kardyše.
1991 — Dy ruž bə nav yštə ənəšykyrəti elon kardə Slovenijə, Jugoslavija əsgəron, tankon ijən yštənpəron tərəfiku išǧal be.
28 Ijun
1461 — IV Eduard cy Ingiltərəku kral be.
1635 — Gvadalupe cy Fyrəngystoni kolonijə be.
1838 — cy Ingiltərə kralica Viktorija tačnojə mərosim dəvonijə be.
1881 — Avstrijə ijən Serbijə bə nijonə sərosnə ǧol kəšəšone.
1950 — Kobəsonə Korejə ǧyvvon Seuli zəpt kardejdən.
1997 — Bə Majk Tajsoni bo yštə rəgibi guši ǧyc žəj goroš məǧlubijət doə be.
29 Ijun
1880 — Fyrəngyston Taitiš bə yštə ərozi umžən kardyše.
1916 — cy Boeing širkəti iminə yštənpəri dəvinə dəvarde.
1958 — cy Brazilijə milli futbol komanda iminə kərə dynjo cempion be.
1976 — Sejšelə ləpəkon ənəšykyrəti səšone.
1985 — AIŠ-də Čon Lennoni mašin bə 2 miljon 229 həzo dollar havatə be.
1999 — Abdullah Očalan de «bə vətəni* xəjanətə damǧa» bə edami məhkum be.
30 Ijun
1868 — Səmərkənd bə Rusija imperijə daxil be.
1894 — Londonədə məšhurə pard Tauer Brič obəj.
1894 — Korejə Ciniku yštə ənəšykyrəti elon kardyše.
1941 — Dyminə Dynjo čang: Almanijə cy Ukrajnə šəhər Lvovyš išǧal kardyše.
1960 — Kongo cy Belcikəku yštə ənəšykyrəti elon kardyše.
1964 — Iminə kərə cy ovšumi šikili neziku kəše imkan byə.
2009 — cy Jəməni həvo širkəton gyləj yštənəpər bə ǧəzo egynijə, nətičədə, 152 kəs mardə, i kəs səǧ mandə.
|
Janvar – Fevral – Mart – Aprel – Maj – Ijun – Ijul – Avgust – Sentjabr – Oktjabr – Nojabr – Dekabr |